Niepokój - oznacza nerwowość, zmartwienie lub zwątpienie. Czasami przyczyna niepokoju jest łatwa do zauważenia, a innym razem nie. Każdy z nas niekiedy odczuwa niepokój wywołany trudnymi sytuacjami, problemami w związakach, czy niezaspokojonymi potrzebami, ale przytłaczający, powtarzający się często lęk może mieć już znaczący wpływ na ludzi. 

OZNAKI I OBJAWY NIEPOKOJU

Diagnozowanie lęku zależy od subiektywnego przeżycia danej osoby oraz jego stopnia nasilenia. Częstą przyczyną występowania nasilonego lęku są zaburzenia osobowości i współwystępujące choroby psychiczne.

Lęk może powodować natrętne lub obsesyjne myśli. Osoba doświadczająca tego uczucia może być zdezorientowana, przygnębiona lub mieć trudności z koncentracją. Objawy lęku mogą być również fizyczne. Niepokój może powodować u nas nadmierne napięcie mięśni, wysokie ciśnienie tętnicze, drżenie ciała, pocenie się, przyspieszone bicie serca, zawroty głowy i bezsenność. Kiedy jest mocno nasilony może nawet powodować bóle głowy, problemy z trawieniem, trudności w oddychaniu i nudności.

Jeśli fizyczne objawy lęku są poważne i nagłe, może się okazać, że mamy do czynienia z atakiem paniki. 

JAK ROZPOZNAĆ, ŻE KTOŚ PRZEŻYWA NIEPOKÓJ?

Ludzie mogą wykazywać oznaki niepokoju na wiele sposobów. Niektórzy mogą stać się bardziej gadatliwi, podczas gdy inni wycofują się lub izolują. Nawet ludzie, którzy wydają się otwarci, przyjaźni lub nieustraszeni, mogą odczuwać tę emocję. Z uwagi na to, że lęk ma wiele objawów może uzewnętrzniać się na inne sposoby u różnych osób.

Istnieją jednak pewne działania, które możesz podjąć, jeśli chcesz poprawić komfort osoby doświadczającej niepokoju:

• W takiej sytacji możesz być wobec nich cierpliwy
• Warto podzielić się słowami zachęty lub uznania
• Spróbuj zachowywać się w sposób przewidywalny 

CO OZNACZA UOGÓLNIONY LĘK?

Uogólniony lęk jest również znany jako lęk swobodny. Identyfikuje go chroniczne uczucie zagłady i zmartwienia, które nie mają bezpośredniej przyczyny. Wiele osób obawia się pewnych rzeczy, takich jak pieniądze, rozmowy kwalifikacyjne lub randki. Ale ludzie z niespokojnym lękiem mogą odczuwać niepokój bez wyraźnego powodu. Uogólniony lęk może również oznaczać zbytnie zamartwianie się konkretnym wydarzeniem.

Osoba, u której zdiagnozowano stany lękowe, musi również wykazywać co najmniej trzy z następujących objawów:

• Częste zmęczenie
• Niepokój
• Drażliwość
• Trudność w skupieniu
• Problemy ze snem
• Napięcie mięśni

Wiele czynników może przyczyniać się do swobodnego niepokoju. Przyczyną może być życie w stresującym środowisku. Czasami niepokój staje się nawykiem.  Niektórzy psychologowie twierdzą, że współczesne życie powoduje ciągły niepokój. Według nich terminy, szybki tryb życia i nadążanie za mediami społecznościowymi mogą powodować chroniczny niepokój.

CO POWODUJE NIEPOKÓJ?

Niepokój, podobnie jak reakcja walki, ucieczki lub zamrożenia, służy przetrwaniu. Pozwala ludziom chronić się, aby uniknąć krzywdy. Czasami osoba regularnie ma wysoki poziom lęku. Mogą czuć się bezradni w radzeniu sobie z objawami.

Zarówno biologia, jak i środowisko określają, czy dana osoba będzie odczuwać niepokój. Innymi słowy, zachowanie lękowe może być dziedziczone lub wyuczone. Na przykład badania pokazują, że niespokojni rodzice prawdopodobnie będą mieć niespokojne dzieci. Jednak rodzice mogą również modelować zachowania lękowe. Jeśli tak, mogą zaszczepić to samo zachowanie swoim dzieciom. Stresujące wychowanie może również zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia lęku. Dzieje się tak, ponieważ lęk staje się sposobem na przewidywanie niebezpieczeństwa i zachowanie bezpieczeństwa.

Lęk może również rozwinąć się z powodu traumy. Nierozwiązany uraz może pozostawić osobę w stanie podwyższonego pobudzenia fizjologicznego. W takim przypadku pewne doświadczenia mogą reaktywować starą traumę. Jest to powszechne u osób ze stresem pourazowym (PTSD).

RODZAJE NIEPOKOJU

Lęk jest przyczyną wielu schorzeń psychicznych, w tym ataków paniki i fobii. Często jest bezpośrednio związany z innymi stanami, takimi jak obsesje i kompulsje, PTSD i depresją. Do zaburzeń lękowych zaliczamy:

• Lęk przed separacją: może charakteryzować się niechęcią do opuszczenia domu rodzinnego lub rozstania z rodzicami. 

• Mutyzm wybiórczy: całoścowy lub wybiórczy brak mówienia wywołany czynnikami psychicznymi. 

• Zaburzenia lękowe z atakami panik: nawracające ataki paniki, z objawami fizycznego lęku. 

• Fobie specyficzne: silny lęk przed konkretnym obiektem lub sytuacją. Osoba nią dotknięta usilnie unika kontaktu z bodźcem wywołuącym lęk. 

• Lęk społeczny: osoby z fobią społeczną odczuwają nieproporcjonalnie silny strach lub niepokój w sytuacjach społecznych.

• Agorafobia: Agorafobia może obejmować strach przed przebywaniem w otwartej lub zamkniętej przestrzeni, opuszczeniem domu, przebywaniem w tłumie lub korzystanie z transportu publicznego.

• Lęk wywołany działaniem leków lub innych substancji: lęk wywołany bezpośrednio oddziaływaniem pewnych substancji, takich jak kofeina, niektóre leki lub alkohol na organizm. 

NIEPOKÓJ U DZIECI

Dzieci, podobnie jak dorośli odczuwają niepokój w sytuacjach niepewności, jednak ich znacząco różnią się od tych których doświadczają dorośli. Wiedza o tym, jak rozpoznać lęk u dzieci, może pomóc rodzicom lub opiekunom reagować odpowiednio wcześnie, nim trudność przekształci się w zaburzenie. Dzięki trafnemu rozpoznaniu rodzice mogą zdecydować się na znalezienie terapeuty dziecięcego lub psychologa, który pomoże dziecku nauczyć się radzić sobie z tym problemem.

Jeśli dziecko odczuwa niepokój częściej i intensywniej niż większość jego rówieśników, może to świadczyć o rozwoju u niego zaburzeń lękowych. Maluch zmagający się z lękiem często miewa opory przed chodzeniem do szkoły. Może również unikać zabaw towarzyskich lub zajęć pozalekcyjnych. Niektóre dzieci o lękowej osobowości funkcjonują gorzej niż ich rówieśnicy w obszarach takich jak nawiązywanie przyjaźni lub dbanie o swoją autonomię. Niepokój u dzieci może uzewnętrzniać się w postaci płaczu, lgnięcia do rodziców lub napadów złości. 

Dzieci cierpiące na zaburzenia lękowe mogą wykazywać pewne zachowania, przypominające obsesje lub kompulsje np. skubanie, drapanie skóry lub wyrywanie włosów. Często też obserwuje się u nich oznaki lęku przed separacją - znaczną niechęć przed pójściem do szkoły lub odwiedzeniem przyjaciela oraz lęku uogólnionego, w przypadku którego trudno jest im dociec przyczyny gorszego samopoczucia.